Nasıl Hakem Olunur?

TMF Hakemi Bekir Açıkgöz ile Birlikteyiz!

Yarışların, maçların gizli kahramanlarıdır onlar. En az sporcular kadar emek verirler tüm müsabakanın doğru ve eksiksiz tamamlanması için. Türkiye Motosiklet Federasyonu’nda görevli A LİSANS Motosiklet Yarış Hakemi Bekir Açıkgöz ile “Hakemliğe nasıl adım atılır?” konusuyla başladık ve tecrübeleriyle doğru orantılı olarak bu meslekte yaşadıklarına kadar sohbet ettik.

Motoron: Öncelikle sizi kısaca tanıyalım. Hakemliğe başlamanız nasıl oldu?

Bekir Açıkgöz: 1991 yılından beri motosiklet kullanıyorum. İlgi alanlarım ve deneyimlerim içinde, Turizmden, radyoculuğa, marka geliştirmeden, saha hakimiyetine, proje uygulama yardımcılığından, antrenörlüğe uzanan bir çeşitlilik var. 2010 yılında motosiklet ile olan bağımı resmiyete dönüştürme düşüncesi oluştu. “Ne yaparız, nereden başlarız, nereye, nasıl müracaat ederiz?” sorularının karşılığını aramaya başladığım bir sırada, üyesi olduğum, resmi olmayan (KAMOK) Kastamonu Motosiklet Kulübü Başkanı Sayın Göksel Keser ve kendisi de Hakem olan Sayın Sinan Değim vasıtası ile motosiklet yarış hakemi olma düşüncesi ağırlık kazandı. 2011 başlarında Ankara’da yapılan Hakemlik seminerine gittim. Gidiş o gidiş. Herhangi bir kesintiye uğramadan, güzel ilişkiler kurarak, görev ciddiyeti ve sorumluluğu dahilinde her yarışın zevkle içinde olarak, geriden gelen arkadaşlara, tecrübeleri ve bilgileri aktarma şeklinde, oldukça güzel gidiyor hakemlik. Ayrıca 2013 yılından bu yana, Organizasyon Komitesi Başkanımız Sayın M. Nedim Akülke ile dağlarda, yaylalarda TMF yarışçılarımız ve ülke sporu adına pist/parkur oluşturuyoruz. Fırsatını buldukça yarışlara kızlarım Selin ve Öykü’yü de götürüyorum.

M.: Türkiye’de motosiklet yarışlarını yöneten bir hakem olmak için nereden başlamak ve neler yapmak lazım?

B.A.: Bir hakemin resmi bir yarışı yönetmesi, teknik olarak imkansızdır. Hakem, görevlendirildiği nokta veya alanın sorumluluğunu taşır. Her yarışın senaryosu ve atmosferi farklı olduğundan, hakemin görevlendirileceği nokta, tecrübesine göre 1. gün yarışları öncesinde belirlenir. Hakemler; Baş Hakeme bağlı olmakla birlikte, Jüri hariç, tüm görevliler Genel Direktöre bağlıdırlar. Yarışları Genel Direktör yönetir. Nereden başlayalım derseniz: www.tmf.org.tr isimli internet sitesi, federasyonumuzun resmi sitesidir. Bu sitedeki duyurular bölümünde, ilgili yıl için yapılacak hakem seminer tarihleri ve adresleri, katılım şartları ve istenen belgelerin yer aldığı linkin içinde, her türlü sorunun yanıtını bulabilirsiniz. Şu an ülkemizde 7 Hakem bölgemiz vardır: İstanbul, Ankara, İzmir, Muğla, Antalya, Kocaeli ve Kayseri. Hakem olmak isteyen arkadaşlarımız, bu illerden birinde yapılacak seminerlere katılarak yarış dünyasındaki yerlerini alabilirler. Seminerler her yıl tekrar edilir ve hakemliğe devam etmek isteyen arkadaşlarımızın her yıl seminerine katılması mecburidir.

M.: Kategoriye göre hakemlik eğitimleri değişiyor mu?

B.A.: Sözünü ettiğiniz «kategorinin» bizdeki karşılığı Branş’tır. Türkiye’de hali hazırda 7 hakem bölgesine bağlı hakemlerimizi, il hakem kurulları (örneğin: Ankara İl Hakem Kurulu) yönetir. İl Hakem Kurulu, yarış takviminde yer alan kendi bölgesindeki bir yarış için, “Branş Eğitimi” adı altında bir eğitim düzenler ve o yarışa, o branş eğitimini almış hakem arkadaşlarımızın müracaatları dikkate alınarak “Görevli Hakem Listesi” oluşturulur.

M.: İyi bir hakem olabilmenin en önemli detayları sizce nelerdir?

B.A.: Öncelikle kendinize şunu sorabilmelisiniz: A) Hakemliği, bir şeyler kazanmak için mi yapacaksınız? B) Hakemliğe bir şeyler katabilmek için mi yapacaksınız? Cevabınız A ise; “hiç size göre değil, evine dön çocuk” derim. Bizler, Cuma akşamından görevli olduğumuz bir yarış için tatlı heyecan, telaş ve koşuşturma içinde bir yerlerden bir yerlere ulaşmaya çalışırken, Cumartesi veya Pazar günü televizyonu açtığında, canlı yayınlanan motosiklet yarışlarını izlemeye devam edersin. Şayet cevabınız B ise anlatalım: İlk seminere katıldığınızda hakemlik dereceniz C Lisans’tır. Yarışlardaki görev alımınız ve ilerideki seminerlerin sonunda yapılacak sınavlarda başarılı olmanız durumunda Lisansınız, C’den, sırası ile B1- B2-B3 ve A Lisans olmak üzere yükselir. Her yıl bir basamak yükselirsiniz. Hakem olmak için, kendi verdiğiniz karar üzerine, bölgenizde yapılacak olan bir yarışa yaptığınız müracaat ile görevlendirilmiş iseniz; yarış günleri için, hava tahmin raporlarına bakmak, doğru kıyafetler seçmeniz oldukça faydalı olacaktır. Vegan, vejeteryan veya özel bir beslenme programı uyguluyorsanız, kendi yiyeceğinizi yanınızda getiriniz. Yarış öncesi yapacağınız, “bilinçli katılım ilkesi” ve “hazır bulunma” kelimelerini internette tarattırıp birer makale okumanızı, okuduklarınızı “hakemliğe” uyarlamanızı tavsiye ederim. TMF’ nin internet sitesinden yarış kurallarını indirip okuyabilirsiniz. Sakinliğinizi koruma ve mental düzeyde yarışa hazırlanma için, size oldukça faydalı gelecektir. Aynı zamanda antrenörüm. Diğer arkadaşların yarış heyecanı taşımaları normalken, benim oldukça sakin olmamın altında antrenörlük bilgileri yatar.

Sırt çantanız ile beraber evden çıkarken, iyi niyet ve samimiyetinizi de yanınıza alınız lütfen. Bu, olmazsa olmazımızdır. Gerisini biz hallederiz. Hiç tanımadığınız insanlar ile ortak bir başarıyı yakalamak için toplanmaya başladığınızda, diğer arkadaşlarınıza “Merhaba” demeyi ve gülümsemeyi unutmayın.

Görev yerleriniz belli olduktan sonra, size alanınızın sorumluluğunu yerine getirmeniz kalıyor. Telsiz anonsları, genel anonslar, Baş Hakem uyarıları, start, finish anlarına olan dikkatiniz, sizi yarışın içine çeker ve konsantrasyonunuz üst seviyeye çıkar. F1 pilotu Kimi Raikkonen’in pistte karşılaştığı bir etki karşısında verdiği tepkinin süresi 0,72 saniyedir. Biz hakemlerden bu istenmiyor ama sorumluluk alanımızdaki bir gereklilik durumunda, göstereceğimiz bayrağın da süresi iki saniyeyi aşmamalıdır.

Her yarış başka bir heyecan, başka bir senaryo, başka bir atmosfer ve başka bir tecrübedir. Paylaşımcı, katılımcı, ortak ve topluca hareket etme yeteneği kazanırsınız. Yarışlara olan katılımınız arttıkça, buna paralel olarak, tecrübeniz artacaktır. Yarışı “okumamız” kolaylaşacaktır. Baktığını görme, yakalama ve anlama, sebep sonuç ilişkisi kurabilme, karar verme mekanizması, tur sayma yetenekleri gelişecektir.

M.: Hakem olmak isteyen gençlere ne gibi tavsiyelerde bulunmak istersiniz?

B.A.: Her zaman söylerim; Tüm sportif federasyonlar gibi, Türkiye Motosiklet Federasyonu da, ülkemizin farklı coğrafya ve kültürlerine sahip olan insanlarımızı bir araya getiren, kaynaştıran, tanıştıran en zengin oluşumlardan biridir. Hakem olmanın hiçbir zor yanı yoktur. Esas mesleğinizde kendi işinizin patronu, başka bir şirketin yöneticisi, devlet dairesinde çalışan bir yönetici, bir banka şubesinin şefi, üniversite öğrencisi olabilirsiniz. Ama burada “Hakemsiniz”. Statüler eşittir, görev yeriniz belirlenir, göreviniz anlatılır. Gerisi: görev bilinci dahilinde, dikkat, sabır, konsantrasyon ve ekip arkadaşlarına uyum sağlamaktır. Hepsi bu.

Birlikte görev yapacağınız diğer hakem arkadaşınız bir teknisyen olabilir. İki viraj sonraki mühendis, damalı bayraktaki arkadaşımız bir yazılımcı, sizden bir önceki kulede emekli bir subay, karşı kulede görev yapan bir ressam, “Fazla suyun var mı?” diye soran arkadaşın bir öğretmen, startta, gıda mühendisliği okuyan genç bir öğrenci olabilir.

Bir bakmışsın; Bakan ve beraberindeki devlet büyükleri, senin yanından geçerken sana “kolay gelsin” diyor. Canlı yayın yapılacak, tepende Drone’ lar uçuşuyor, kamera ve ses sistemleri kurulmuş, Start noktasına bakıyorsun…5 kez Dünya Şampiyonu olmuş, Milli Sporcumuz Kenan SOFUOĞLU’nu görüyorsun…

Beslen, beslenebildiğin kadar… Biriktir, biriktirebildiğin kadar…

Seyirci olma! İçinde ol.
Ama dediğim gibi.
Sırt çantanı alıp çıkarken evden,
İyi niyet ve samimiyetini yanına almış ol.