in

Ön Freni Kullanmalı mıyız?

Yazar: Ahmet Köseoğlu

Motosiklet kullanırken tehlikeli olduğu halde niye ön freni kullanmalıyız?

Motosiklette en büyük ustalık isteyen olgulardan birisi doğru ve etkin frenlemedir. İki tekerlek üzerinde yol alan motosikletleri kullanmak herhangi bir 4 tekerlekli aracı kullanmaktan çok daha zor olup daha fazla çaba ve dikkat ister. Kendi kendine ayakta durabilen araçlarda virajları almak ve hızlanmak 2 tekerlekli araçlar ile kıyaslandığında çok daha kolaydır. Gaza basarsınız ve araç sizi gücü oranında koltuğuna gömerek hızlanmaya başlar. Aynı şekilde durmak için de yapmanız gereken tek şey fren pedalına basmaktır. Aracın mühendisliğince ayarlanmış oranlar doğrultusunda ön ve arka tekerlekler frenlemeyi yaparken, fren şiddeti doğrultusunda öne doğru oluşan yığılmayı-momentumu sürücü direksiyonu iterek dengeler (bazen bilinçli bazense bilinçsiz).

 

Tehlike

İşin aslı, doğru kullanıldığında ön fren tehlike olmaktan çıkar. Yeni motosiklet kullanıcıları doğru hız ve basınçta kullanamadıklarından başlangıçta ön fren motosiklet kullanıcılarını korkutur. 

Artık ABS’nin yanı sıra büyük araçlarda ve otomobillerde ön ve arka tekerler arasındaki fren gücünü elektronik olarak ayarlayan Elektronik Fren Gücü Dağılımı-EBD (Electronic Brake force Distribution) sistemleri var. Tüm bu sistemler gerektiğinde en hızlı ve en iyi şekilde durabilmeyi sağlamak içindir. En kısa mesafede durabilmenin sırrı ise daha büyük ağırlık-basınç ile yola en iyi tutunan noktaları (yani daha çok ön tekerlekleri) kontrol edebilmektir; aynı motosiklette olduğu gibi…

 

Ağırlık Dağılımı

Neredeyse tüm araçlarda olduğu gibi motosikletlerde de frenleme yapıldığında ağırlık merkezi arkadan öne doğru yer değiştirir. Sürücü kendi hızını dizleriyle depoyu sıkarak ya da gidona yüklenerek düşürürken ağırlığını öne aktarmış olur. 200 kilo motosiklet ve 80 kiloluk sürücü ile ön ve arka tekerlekte örneğin 140–140 kg civarlarında olan yük dağılımı hızlanırken arka tekerleğe doğru kayar (tek tekerde tamamen arkadadır). Frenleme boyunca da öne doğru kayar ve maksimum frenlemede motosikletin arka lastiği yerden kesilir; tüm yük ön tekerleğe biner (0–280). Bu durum arka fren kullanımını zaten etkisiz kılar.

 

“Motosiklette arka fren motoru yavaşlatır, ön fren ise durdurur” şeklinde söylenilegelmiş bir söz vardır ve bu doğrudur. Aslında her iki frenle de durulabilir tabi, ancak ağırlık merkezinin fren sırasında ön tekerleğe kayması; daha çabuk ve daha kısa mesafede durabilmek için ön fren kullanımını zorunlu kılar. Fakat frenleme yapılırken fren kolu biranda değil basınç giderek artacak şekilde sıkılmalıdır (Portakal-limon sıkmaya benzetilir) böylece önce ağırlık ön tekerleğe aktarılır ve ön lastik asfaltı daha iyi tutar.

 

Yanlış kullanıldığında hem ön hem de arka fren tehlike yaratır. Ön fren de arka fren de ani ve gereğinden hızlı şekilde kullanıldıklarında kaymalara neden olur. Arka teker kaydığında motosikletin dengesini yeniden sağlamak ön teker kaymalarına göre daha kolay olsa da tehlikelidir. Üst düzey yarışçılar bazen viraj girişlerinde motosikletin arkasını ters istikamete almak için frenle ya da hızlı vites küçültmelerle motosikletin arkasını kaydırırlar. Bazen de viraj çıkışlarında motosikletin arka süspansiyonunu kapatmak için gaz verirken arka freni de hafif ölçüde çalıştırırlar. Kısacası arka frenin bir çok kullanım yeri vardır ancak motoru en hızlı şekilde durdurmak istiyorsak ön fren kullanımı üzerinde ihtisaslaşmalıyız.  

 

Motosiklet keyfinizin hep on olması dileğimizle.

Ne düşünüyorsun?

Yorumlar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Loading…

0

Fren Maneti

Hız Algısı Kişiden Kişiye Değişir mi?

REKLAM