Motosikletle Yapılacak Yurt Dışı Seyahatlerine Hazırlık Ve Planlama

Bir seyahatin en güzel kısmı bana göre planlama ve hazırlık aşamasıdır. Planlama
derken tüm yolculuk boyunca harfiyen uyacağımız, adım adım üzerinden gideceğimiz
her şeyi belirlenmiş ve kesinleştirilmiş bir plandan bahsetmiyorum. Unutmayalım
“planlar değiştirilmek için yapılır” ama değiştirmek için de olsa bir plan yapmak gerekir

Gideceğiniz yerlerin hayalini kurmaya başlamak, araştırmak, görmeden dönülmeyecek yerleri belirlemek, daha önce oralara gidenlerin yazdıklarını okumak fotoğraflarına bakarak uzun uzun hayaller kurmak. Seyahat planınızı arkadaşlarınızla paylaşmak, yemek sohbetlerinde konuyu bir şekilde seyahatinize getirmek, günlük iş koşturmanız içerisinde ve akşam yatarken onu düşünmek…Yeni bir yolculuk demek daha önce hiç bulunmadığınız köylere kasabalara gitmek, hiç tanışmadığınız insanlarla tanışmak ve belki misafirleri olmak, hiç tatmadığınız yöresel yemekleri tatmak gibi bir birinden güzel bir sürü yeniliği hayatınıza katmanız demek; yeni maceralar, yeni bilinmezlikler, yeni yollar… İçerisindeki pek çok şeyin yep yeni olduğu bir süreç.

Genellikle bilmediğimiz yabancısı olduğumuz şeyler bizi korkutur. Kendinizi maceraların kollarına atmak, bilinmezlikler içerisinde seyahat etmek sizi ürkütmüyorsa hiç bir ön hazırlık yapmadan da yola çıkabilirsiniz tabi ki. Bunun da ayrı bir keyfi var. Ancak zamanınız ve bütçeniz sınırlı ise, yolda araştırmak ve öğrenmek için daha az zaman harcamak isterseniz önceden hazırlanmakta fayda var.

Peki motosikletle çıkılacak uzun bir seyahate nasıl hazırlanılır? Ne kadar önceden araştırma ve hazırlıklara başlamak gerekir? Olmazsa olmazlar nelerdir? Doğru zamanlama nasıl belirlenir? Hangi kaynaklardan bilgi edinilir? Seyahat bütçesi nasıl hesaplanır?

Pek çok konuda olduğu gibi bu konuda da bir tek doğru yok. “Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır” diye boşuna dememiş atalarımız. Burada sadece yol gösterici olması ve fikir vermesi için kendi deneyimlerimi paylaşmak istedim.

Öncelikle nereye gideceğimize karar vermemiz lazım. Haklısınız; hayat kısa ve motosikletle gidilecek o kadar çok yer var ki… İşte bu sebeple işin en zor kısmı burası. Ayrıntılı yol güzergahı sonradan belirlense ya da değiştirilse de nereye gideceğimize karar verdikten sonra bu seyahat için ne kadar zaman ayırabileceğimize bakmalıyız. 10 yılda motosikletiyle 279 ülke gören ve 735.000km yol yapan Emilio Scotto’nun yerinde olmak istesek ve hep daha fazla zamana yayılan uzun seyahatlerin hayalini kursak da, belirli süreler içerisine oturtulmuş seyahatler daha tatlı ve unutulmaz olabiliyor. Hepsinin yeri hepsinin tadı ayrı. Gideceğimiz ülke ve oraya giderken geçeceğimiz diğer ülkeleri belirleyip harita üzerinden kabaca da olsa yolu belirlemek gerekiyor. Güzergâh üzerinde kritik noktaları belirleyip bu kritik noktaları geçmek neler yapılabileceğini iyice araştırmak gerekir. Örnek olarak iyi bir hazırlık yapmadan haritadaki mesafeye bakarak Orta Amerika’da Panama’dan Güney Amerika’da Kolombiya’ya motosikletle sürerek 2 günde geçerim diye düşünerek yola çıkarsanız, Panama’da büyük bir hayal kırıklığı yaşarsınız. Çünkü bu iki ülke arasında karayolu geçişi yok. Motosikletiniz ve siz bu mesafeyi deniz ya da hava yolu ile geçmek zorundasınız. Tabi ki bu da fazladan emek, zaman ve para harcamayı gerektiriyor. Benzer şekilde, bir depo yakıt ile 400km gidebiliyorken planladığınız yol üzerinde, Moğolistan’da akaryakıt satın alabileceğiniz birbirine en yakın iki nokta arası mesafenin 500km olduğunu fark ettiğinizde yanınızda yedek benzin taşımak için çok geç kalmış olabilirsiniz. Benzer şekilde özellikle sıcak günlerde ve yerleşim yerlerinden uzak yerlere gidilecekse yeterli miktarda temiz içme suyu taşımak çok önemli.

İki ülke arasındaki sınır geçişinin hangi gün ve saatlerde açık olduğunu önceden bilmek, resmi tatil günlerini öğrenmek, döviz kurundan haberdar olmak faydalı olabilir, sizi zaman ve para kaybından kurtarabilir. Özelikle büyük şehirlerde motosikletiniz ve sizin için güvenli, temiz, internet bağlantısı olan ve keyifli konaklama yerlerini çabuk ve kolay bulabilmek için önceden araştırma yapmakta fayda var. Yoksa sizin gibi gezgin insanlarla eğlenceli vakit geçirerek ekonomik bir hostelde konaklamak yerine, pahalı otel odanızda, ‘sabaha motosikletimi park ettiğim yerde bulabilecek miyim acaba?’ endişesi ile ve tek başınıza tavana bakarak sabahlamak durumunda kalabilirsiniz.

Seçtiğiniz yere gitmek için en uygun zaman yılın hangi dönemidir? Kar, yağmur, aşırı sıcaklık, fırtına gibi dikkat edilmesi gereken durumlar nelerdir? Sıcak mevsim olmasına rağmen seçtiğiniz yol üzerinde aşırı yüksek noktalara çıkacaksanız hava sıcaklığının düşeceğini, hatta yaz ortasında karlı bir dağ geçişi yapmanız gerekebileceğini unutmayın. Güney Amerika’da bazı ülkelerde olduğu gibi hızlı bir şekilde aşırı yükseğe çıkan bir güzergâhınız olacaksa yükseklik hastalığına karşı hazırlıklı olmanız gerekir. Internet üzerinde pek çok gezi sitesinde ve weatherbase gibi sitelerde yılın hangi döneminde hava şartlarının geçmişte nasıl olduğuna bakarak ideal zaman planlamanızı yapabilirsiniz.

Uzun bir yolculuğa çıkacaksanız motosikletinizi iyi tanımanız gerekir. Motosikletiniz için yedek parça ve servis sorunu yaşamayacağınız ülkelerde seyahat edecekseniz sadece sürüş güvenliği ve konforu için gerektiği kadar tanımanız yeterli olabilir. Ama biraz daha uzaklara gidecekseniz, yağ seviyesi ve lastik hava basıncını kontrol etmekten daha fazlasını bilmeniz gerekir. Lastiğiniz patladığında, iç lastiği janttan çıkarıp kendiniz tamir etmeniz gerekmese bile, tekerleği söküp lastik tamircisinin önüne koyabilmelisiniz. Hava filtresini temizleyip değiştirebilmeli, zincir gerginlik ayarını yapabilmeli, bujiyi değiştirebilmelisiniz. Akünüzde bir sorunla karşılaştığınızda neyi nasıl yapmanız gerektiğini bilmelisiniz. Motosikletinizin motorunu söküp piston kolunu değiştirmeniz gerekmeyebilir ama soğutma sisteminde bir kaçak olursa bunu bulup onarabilir durumda olmanızda fayda var. Ya da derin bir su geçişi sırasına motosikletiniz suya gömülüp kalırsa silindire dolan suyu nasıl tahliye edeceğinizi ve motoru tekrar nasıl çalıştıracağınızı bilmeniz güzel olur.

Pasaportunuzun geçerlilik süresi seyahatiniz için yeterli mi? Giriş-çıkış yapacağınız ülkelerin kaşeleri ya da kapı vizeleri için yeterli boş sayfası var mı? Birden fazla ülkeden geçilecekse mutlaka fazladan sayfa ayırmaya gayret edin. Bazı ülkelerde motosiklet girişçıkış işlemleri için de pasaportunuz üzerinde işlem yapılabiliyor, giriş-çıkış mührünü vizenin üzerine değil kocaman boş bir sayfanın ortasına vurabiliyorlar. Gerektiğinde yurt dışındaki Türkiye konsolosluklarından yeni pasaport alabiliyorsunuz ancak bu fazladan zaman ve para harcamanız anlamına geliyor.

Gidilecek ülkeler için vize gerekiyor mu? Gerekiyorsa vizeye başvurmak için ne tür belgeler gerekiyor? Vizenin düzenlenmesi ve pasaportumuzun tekrar elimize geçmesi ne kadar zaman alıyor? Vizeleri seyahate başlamadan Türkiye’den mi almak gerekiyor yoksa o ülkenin başka bir ülkedeki konsolosluğundan ya da sınır kapısında almak mümkün mü? Her şey çok hızlı değiştiğinden vize bilgisi için en doğru adres ilgili ülkenin Türkiye’deki konsolosluğudur. Gazete, dergi, TV, sosyal medya ve arkadaşlarınızdan duyduklarınıza değil konsolosluk yetkililerinin söylediklerine inanın.

Geçeceğimiz ülkelere motosikletimizi sokmak için herhangi özel bir işlem ya da belge gerekiyor mu? Türkiye’de tescil edilmiş araçlar için bazı ülkeler TURİNG kurumundan karne (triptik) almanızı isteyebiliyor. Hatta İran, Pakistan, Hindistan, Mısır gibi ülkelerden geçecekseniz karneyi alabilmek için TURİNG’e geçici teminat yatırmanız bile gerekiyor. Bunları önceden öğrenip seyahat bütçenize eklemeyi unutmayın.

Yine her ülkenin, bir kaza durumunda karşı tarafa verilmesi muhtemel hasarın ödenmesi için koydukları kurallar farklı olabiliyor. Kimisi trafik sigortasını zorunlu tutup sınır geçişinde kontrol ediyor, kimisi zorunlu tutuyor ama risk gerçekleşene kadar sormuyor, kimisi ise tamamen size bırakıyor. Örnek olarak Meksika sigortayı zorunlu tutmuyor ancak kaza yapar ve siz suçlu bulunursanız, karşı tarafın hasarını ödemek zorunda kalıyorsunuz. İran’da bir hafta kalsanız da bir yıllık sigorta almanız gerekiyor çünkü motosiklet için aylık sigorta satmıyor kimse.

Bir de uluslararası sürücü belgesi saçmalığı var tabi ki. Anlayamadığım bir sebeple bu belge sadece Türkiye’den karayolu ile Yunanistan’a geçiş sırasında Yunanistan yetkilileri tarafından soruluyor. Bulgaristan üzerinden Yunanistan’a girerseniz soran olmuyor uluslararası sürücü belgesini. Ülkemizde sürücü belgeleri üzerinde son kullanma tarihi olmadığı için bazı ülkelerdeki trafik polisleri durumu anlamakta zorluk çekiyorlar, bir kaç sayfalık uluslararası sürücü belgesini çıkardığınızda onu hiç anlamadıkları için orijinal belgeyi tercih ediyorlar ve konu kapanıyor.

Hekim değilim ama hekimlerden edindiğim bilgilere göre motosiklet kullanan herkesin tetanos aşısı yaptırmasını öneririm. Bunun haricinde gidilecek bölgeye göre tedbir olarak hepatit, sarı humma gibi bazı aşıların yapılmasında fayda var. Sağlık Bakanlığı’na bağlı Seyahat Sağlığı Merkezleri bu konuda hem danışmanlık veriyor hem de aşı kartınız ile birlikte gerekli aşılarınızı ücretsiz olarak yapıyor. Sıtma riski yüksek bölgeler için önceden sıtma tabletlerinin alınması önerilse de, böbrek ve karaciğer üzerindeki yan etkileri ve halüsinasyon görme, denge zorluklarına neden olma ihtimali sebebiyle tavsiye etmiyorum. Bunun yerine sıtmadan korunmak için gerekli tedbirleri almak daha doğru ve kolay geliyor. Korunmak tedaviden çok daha kolaydır. Yine özellikle sıcak iklimde seyahat edilecekse sürüş sırasında oluşacak su kaybına çok dikkat etmek gerekir. Sık sık ve bol miktarda ve durmadan su içmek için sırta takılacak bir camelbak güzel bir çözüm olacaktır.

Seyahat öncesinde, özellikle uzun sürecek seyahat öncesinde genel bir sağlık kontrolünden geçmekte, ağız ve diş sağlığını kontrol ettirmekte fayda var. Dişinizde önemsemediğiniz küçük bir çürük seyahatiniz sırasında size unutulmaz zorluklar ve acılar yaşatabilir. Eğer ilk yardım ve acil müdahale eğitimi henüz almadıysanız basit seviyede de olsa mutlaka alın derim. Gerektiği durumda müdahalede bulunamasanız bile en azından yanlış bir şey yapmanızı engelleyecektir.

Süresi ve geçerlilik şartlarını çok iyi irdeleyerek seyahat ve/veya ferdi kaza sigortası yaptırmanızı öneririm. Pek çok standart seyahat sağlık sigortası motosiklet kazalarını kapsamıyor ancak kapsayan bir kaç firma var. Seyahat öncesinde araştırarak size en uygun olanını bulun.

Yine özellikle tek başınıza ve telefonunuzu kullanamayacağınız yerlerde seyahat edecekseniz uydu takip cihazı ve beraberinde acil durum kurtarılma sigortasını almanızı öneririm. Seyahat harcama bütçesinin çıkarılmasına gelince… Malum seyahate çıkmadan önce yapılan bazı sabit giderler var bir de seyahat süresi ve mesafesiyle değişen harcamalar var. Seyahatiniz 2 haftalık da olsa 2 aylık da olsa aldığınız çadırın maliyeti aynı, ancak yakıt ve yemek harcamaları seyahatin şekline göre değişebiliyor. Sabit, bir defaya mahsus bazı harcamalardan kaçınmak pek mümkün değil sadece aldığınız malzemeyi özenli kullanarak kullanım ömrünü biraz artırabilirsiniz o kadar. Ülkesine göre değişmekle birlikte uzun seyahatler için çok kaba bir hesapla günlük 30USD yakıt, 30USD konaklama ve 30USD yemek için olmak üzere yaklaşık 100USD gibi bir bütçeleme yapıyorum. Maliyetleri düşürmek için kamp yapmak, dışarıda çok sık yemek yememek gibi tedbirler alınabilir ancak karşınıza çıkan bir feribot geçişi, bir müze ya da milli park giriş ücreti, eğlence giderleri derken ortalama yine yükseliyor. Eğer aceleniz yoksa, bazı durumlarda beklemeyi göze alabiliyorsanız yine harcamaları biraz olsun kısmak mümkün olabiliyor.

Yanınızda ne kadar az eşya taşırsanız o kadar özgür olursunuz. Gerekli olabilecek her şeyi listelediğiniz zaman bunları taşımak için iki – üç motosiklet çantasının yetmeyeceğini, belki de neredeyse küçük bir kamyonetin gerekebileceğini görüp şaşırmayın. Öncelikleri iyi belirleyip sadece en çok gerekecekleri yanınıza almanız en doğrusu olacaktır. Öncelikler de kişiden kişiye değişebildiği için tam doğru bir liste bence yok ve olmaz da; çünkü parmak izlerimiz gibi hepimiz farklıyız. Hafif ve daha az yer kaplayan malzemeleri tercih ederek çantalarımızı biraz da olsa rahatlatabiliriz. Eğer mümkünse ve bir kaç kişi seyahat edeceksek aynı model motosikletleri tercih etmek eşyayı azaltmaya yarayabilir. Çadır, mutfak malzemesi, bazı yedek parçalar, yedek iç lastik, hava pompası, avadanlık vb. ortak kullanılabilir.

Bir kaç küçük ip ucu : 2-3 vesikalık fotoğraf, nakit olarak en az 500 Amerikan Doları nakit para, yedek anahtarlar (motosiklet kontak, varsa kilitli çantaların ve koruma kilitlerinin anahtarlarından), kafa lambası, pasaport, vize, sigorta gibi belgelerin dijital ve kağıt kopyaları, gidilecek ülkelerdeki Türkiye konso losluklarının iletişim bilgileri, tek başınıza seyahat ediyorsanız bir kaç yere yazılmış acil durumda aranacak kişi iletişim bilgileri, ishal, baş ağrısı gibi karşılaşılması muhtemel sağlık sorunları ve kesik, hafif burkulma gibi küçük kazalardaki yaralanmalar için bir ilk yardım çantası, GPS kullanmıyorsanız kağıt ya da akıllı telefonunuzdan çevrim dışı çalışabilecek harita, uzaklara gidecekseniz en az bir günlük içme suyu ve bir miktar keçiboynuzu gibi enerji veren gıda maddesi, gaz kartuşu ile çalışan ocak yerine benzin ile çalışan bir ocak…